Nikogo nie trzeba specjalnie przekonywać, jak dużą rolę w naszym życiu odgrywają dokumenty formalne, czyli różnego rodzaju umowy, akty, świadectwa czy dyplomy. Są one niezbędne między innymi przy zawieraniu transakcji, zmianie pracy czy przy postępowaniach sądowych. Sytuacja nieco się komplikuje, gdy określony dokument potrzebny jest w innym języku. Wówczas niezbędny jest tłumacz przysięgły. Kto to jest, kto może nim zostać i czym zajmuje się osoba wykonująca ten zawód? Na te pytania odpowiadamy w artykule.

Kim jest i czym zajmuje się tłumacz przysięgły?

Kto to tłumacz przysięgły? Jest to po prostu osoba, która zawodowo zajmuje się tłumaczeniem dokumentów lub uwierzytelnianiem odpisów dokumentów. Żeby zrozumieć istotę tego zawodu, musimy mieć świadomość tego, że w niektórych sytuacjach tłumaczenie zwykłe (które może wykonać w zasadzie każda osoba mająca odpowiednie kompetencje językowe i tłumaczeniowe) nie wystarczy.

W przypadku pism sądowych i dokumentów przygotowanych na żądanie prokuratora, a także umów, aktów czy świadectw nie wystarczy tłumaczenie zwykłe, by zachować formalny charakter treści. Takie dokumenty wymagają poświadczenia, czyli potwierdzenia, że przekład jest wykonany rzetelnie, dokładnie i obiektywnie – innymi słowy, że odpowiada oryginałowi. Dopiero wówczas tłumaczenie nabiera charakteru urzędowego.

To, rzecz jasna, oznacza, że tłumacz przysięgły bierze pełną odpowiedzialność za tłumaczenie, a także ewentualne błędy.

Kto to tłumacz przysięgły – kto może nim zostać?

Tłumacz przysięgły jest zawodem zaufania publicznego, co oznacza, że reguluje go specjalna ustawa (w tym przypadku mówimy o ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego z 25 listopada 2004 roku). To z kolei oznacza, że do pracy w zawodzie tłumacza przysięgłego niezbędne jest spełnienie konkretnych warunków.

Zgodnie z art. 2 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, w zawodzie może pracować osoba fizyczna, która:

1. ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),

2. zna język polski,

3. ma pełną zdolność do czynności prawnych,

4. nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego,

5. ma wykształcenie wyższe,

6. złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin na tłumacza przysięgłego.

Po zdaniu egzaminu na tłumacza przysięgłego kandydat składa ślubowanie w obecności Ministra Sprawiedliwości.

Kiedy potrzebne jest tłumaczenie przysięgłe?

Kiedy potrzebne jest tłumaczenie przysięgłe? Ogólnie można przyjąć, że jest ono niezbędne w każdej sytuacji, kiedy chcemy, by przetłumaczony dokument miał moc urzędową i formalną. Zasadniczo można zatem tłumaczenia uwierzytelnione podzielić na dwa sektory:

• Sektor prywatny i związany z działalnością zawodową – istnieje wiele sytuacji, które wymagają tłumaczenia przysięgłego. Może to być na przykład tłumaczenie uwierzytelnione umowy kupna lub sprzedaży, gdy druga osoba nawiązująca transakcję pochodzi zza granicy, lub tłumaczenie świadectwa ukończenia studiów wyższych potencjalnemu pracodawcy podczas szukania zatrudnianie w innym kraju,

• Na żądanie sądu, prokuratury lub organów administracji publicznej – tłumaczenia przysięgłe są często wykonywane na żądanie sądu, prokuratury, Policji i organów administracji publicznej. Mogą one bowiem być niezbędne w postępowaniach sądowych.

Jak wygląda tłumaczenie przysięgłe?

Jak wygląda tłumaczenie przysięgłe? Należy zacząć od tego, że treść samego dokumentu powinna być przetłumaczona dokładnie, rzetelnie i obiektywnie. Jeżeli jednak chodzi o wygląd samego dokumentu, możemy wyróżnić kilka znaczących elementów.

Przede wszystkim, musimy wspomnieć o uwierzytelnieniu, które powinno być umieszczone na końcu dokumentu. Właśnie tam znajduje się formuła poświadczająca oraz pieczęć i podpis tłumacza – stanowią one potwierdzenie, że całość została przetłumaczona zgodnie z etyką zawodową, uczciwością i w zgodzie z zasadami ustawowymi. Jest to też potwierdzenie tego, że tłumacz przysięgły bierze odpowiedzialność za tłumaczenie oraz ewentualne błędy. Jeżeli natomiast dokument ma więcej niż jedną stronę, pieczęć i podpis tłumacza powinien znaleźć się na każdej stronie.

Tłumaczenie przysięgłe powinno posiadać także informację o tym, z jakiego języka została przetłumaczona treść. Zazwyczaj taką informację umieszcza się na początku dokumentu. Samo tłumaczenie uwierzytelnione musi uwzględniać również opis dokumentu oryginalnego. W praktyce oznacza to przede wszystkim opisanie elementów graficznych, podpisów czy pieczęci, które znajdują się w dokumencie.

Odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego

Wiesz już, co robi tłumacz przysięgły i co to jest tłumaczenie przysięgłe. Na koniec powiedzmy o tym, że tłumacz przysięgły jest obarczony odpowiedzialnością zawodową – czyli odpowiedzialnością za przewinienie, do którego doszło w związku z wykonywaniem zawodu. Jak wspomnieliśmy wcześniej, bierze on pełną odpowiedzialność za ewentualne błędy w tłumaczeniu, nieprzestrzeganie etyki zawodowej lub niedopełnienie obowiązków nałożonych przez ustawę. Tłumacz przysięgły, który nie wywiązuje się należycie ze swoich obowiązków lub nie przestrzega tajemnicy zawodowej, podlega karze, która w skrajnym przypadku może obejmować odebranie prawa do wykonywania zawodu.