Co sprawia, że sprawy spadkowe z Wielkiej Brytanii lub USA są skomplikowane dla polskich klientów?
Coraz częściej zdarza się, że przychodzą do nas klienci z dokumentami dotyczącymi spadków z Wielkiej Brytanii. Spadkodawcami są równie często osoby, które osiadły w Wielkiej Brytanii po wojnie (jak można się domyśleć to już bardzo leciwe osoby) jak i ci, którzy, najczęściej już w dość zaawansowanym wieku, przeprowadzili się do Anglii, Szkocji lub Walii po akcesji Polski do Unii Europejskiej, w ciągu tych kilkunastu lat dorobili się tam jakiegoś majątku, zmarli, a których spadkobiercy mieszkają w Polsce. Spadkobiercy Ci najczęściej otrzymują pismo z kancelarii adwokackiej i najczęściej nie wiedzą co z tym dalej począć. Wynika to głównie z różnicy systemów prawnych: kontynentalnego i anglosaskiego. O ile na kontynencie prawo oparte jest przede wszystkim na kodeksach to w państwach takich jak Wielka Brytania czy też Stany Zjednoczone stosuje się tzw. „common law” czyli prawo zwyczajowe, które, w uproszczeniu, opiera się na wcześniejszych precedensach. Jako, że różnice między tymi systemami prawnymi są tematem na wielotomowe opracowanie, oraz pozostają bez związku z tematem przedstawionym poniżej, wstrzymam się od opisywania dalszych szczegółów poprzestając jedynie na stwierdzeniu, że odmienne podstawy prawne wymuszają odmienne rozwiązania proceduralne i tak też postępowanie spadkowe w Zjednoczonym Królestwie lub Stanach Zjednoczonych wygląda inaczej niż w Polsce.
Jak wygląda postępowanie spadkowe w Polsce?
W realiach polskich najczęściej osobą podejmującą się działań związanych ze spadkiem jest osoba z najbliższej rodziny, która samodzielnie musi zorganizować całą procedurę przedstawioną poniżej.
Po śmierci spadkodawcy należy przeprowadzić:
- postępowanie spadkowe, czyli uzyskać stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym,
- dział spadku pomiędzy spadkobiercami.
Postępowanie spadkowe można przeprowadzić na dwa sposoby:
- przed notariuszem,
- przed sądem.
Ad. 1 Notariusz
W kancelarii notarialnej muszą obowiązkowo stawić się wszyscy spadkobiercy osobiście (brak możliwości działania przez pełnomocnika), a notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Dokumenty do sporządzenia aktu notarialnego:
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,
- numer PESEL spadkodawcy oraz potwierdzenie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy,
- odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców bądź, w przypadku w którym spadkobiercy zawarli małżeństwo i zmienili nazwisko, odpisy skrócone aktów małżeństwa spadkobierców,
- odpis skrócony aktu małżeństwa małżonka spadkodawcy (jeśli żyje),
- testament spadkodawcy (jeśli jest),
- spis wszystkich nieruchomości, których właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem wieczystym lub współużytkownikiem wieczystym był spadkodawca wraz z podaniem numeru księgi wieczystej i sądu, który tę księgę prowadzi zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 2009. (Dz. U. z 2009, no. 131 poz. 1075).
Zarejestrowany akt notarialny poświadczenia dziedziczenia jest równie ważny co prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, więc nie wymaga on dodatkowego czasu aby być skutecznym – jest wykonalny w momencie zarejestrowania go przez notariusza w Rejestrze Aktów Poświadczenia Dziedziczenia (RAPD), co następuje bezpośrednio po jego sporządzeniu.
Ad. 2 Sąd
Znacznie tańszą lecz znacznie bardziej długotrwałą drogą postępowania jest droga sądowa. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może wnieść każdy ze spadkobierców do sądu właściwego, którym jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Do wniosku należy dołączyć:
- odpis wniosku w liczbie egzemplarzy równiej liczbie uczestników postępowania,
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,
- numer PESEL spadkodawcy oraz potwierdzenie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy,
- odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców bądź, w przypadku w którym spadkobiercy zawarli małżeństwo i zmienili nazwisko, odpisy skrócone aktów małżeństwa spadkobierców,
- oświadczenia o przyjęciu, odrzuceniu spadku lub zrzeczeniu się dziedziczenia (jeśli były składane).
Procedura zostaje zakończona wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i określeniu udziałów poszczególnych spadkobierców w spadku. Nie jest to jednak tożsame z samym działem spadku między spadkobierców, który następuje gdy spadkobiercy otrzymają już sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia, a w trakcie którego przeprowadzany jest podział masy spadkowej pomiędzy spadkobierców oraz rozliczenie poniesionych wydatków na przedmioty spadkowe. Dział spadku można sporządzić w formie umowy zaakceptowanej przez wszystkich spadkobierców lub w przypadku gdy nie jest to możliwe o podziale decyduje sąd. Postępowanie sądowe o dział spadku toczy się w sądzie rejonowym właściwymi miejscowo dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Sąd może przeprowadzić dział spadku na trzy sposoby:
- dzieląc przedmioty wchodzące w skład masy spadkowej według ich ustalonej wartości. W ramach takiego podziału możliwe jest ustalenie dopłat na rzecz części spadkobierców, jeżeli nie da się podzielić masy spadkowej w ten sposób, aby wartość przedmiotów przyznanych spadkobiercom była równa uch udziałowi w spadku,
- przyznając określone przedmioty wchodzące w skład masy spadkowej jednemu albo kilku spadkobiercom postanawiając o obowiązku spłat na rzecz pozostałych spadkobierców,
- sprzedając majątek spadkowy i dzieląc uzyskane ze sprzedaży środki pomiędzy spadkobierców według ich udziałów w masie spadkowej.
Jak wygląda postępowanie spadkowe w Wielkiej Brytanii / w USA?
Jak wspomniano wcześniej sformalizowana procedura stosowana w Wielkiej Brytanii jest zupełnie inna niż postępowanie spadkowe w Polsce. Ze względu na fakt jej wieloetapowości i koniecznej wiedzy najczęściej na wykonawcę testamentu w Wielkiej Brytanii wyznacza się kancelarię prawną. Kancelaria prawna określa wpierw stan istniejący w odniesieniu do majątku pozostawionego przez spadkodawcę, najczęściej sporządzając listę wszystkich części składowych masy spadkowej po zmarłym tj. nieruchomości, kont bankowych, polis ubezpieczeniowych, akcji, udziałów, itp. W tym celu konieczny często okazuje się kontakt z odpowiednimi instytucjami aby poznać szczegóły oraz określenie źródeł i kwot wszelkich należności i długów. Istnieje konieczność rozliczenia wszelkich obciążeń masy spadkowej przed działem masy spadkowej. Zanim powyższy etap zostanie ukończony kancelaria prawna ustala także spadkobierców, bądź to na podstawie testamentu bądź zgodnie z regułami dziedziczenia obowiązującymi w Wielkiej Brytanii, które to zasadniczo różnią się od polskich. Wtedy także najczęściej nasi klienci otrzymują pierwszą korespondencję od kancelarii adwokackiej z prośbą o dostarczenie dokumentów.
Najczęściej wymagane dokumenty to:
- Dowód tożsamości ze zdjęciem (kopia potwierdzona notarialna i przełożona przez tłumacza przysięgłego).
- Potwierdzenie zamieszkania (z racji tego, że w Wielkiej Brytanii nie istnieje pojęcie meldunku, kancelaria najczęściej zadowoli się rachunkiem za media lub wyciągiem bankowym z podanym adresem, oczywiście przetłumaczonymi, jednakże ze względu na niewielką objętość i czytelność przekazu polecamy poświadczenie zameldowania wydane przez Urząd Miejski/Urząd Gminy i przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego).
- Zaświadczenie z banku o posiadaniu konta bankowego o danym numerze przełożone przez tłumacza przysięgłego (często jest to także formularz z danymi bankowymi do wypełnienia ręcznie, jednakże ze względu na obecność znaków diakrytycznych w języku polskim (więcej o znakach diakrytycznych TUTAJ) oraz inną pisownię odręczną cyfr, sugerujemy, żeby mimo wszystko odesłać wersję drukowaną)
Co więcej, często do pierwszego pisma z kancelarii adwokackiej/radcowskiej dołączone są także formularze do wypełnienia: formularz o darowiznach do potrzeb podatkowych, formularz o upadłości konsumenckiej, formularz danych osobowych lub bankowych. Oczywiście nasze biuro może zająć się obsługą tłumaczeniową całej dokumentacji, pomagamy także w wypełnieniu dokumentów oraz, naturalnie, przygotowujemy tłumaczenia przysięgłe. W szczególnych przypadkach zajmujemy się też tłumaczeniem rozmów telefonicznych lub rozmów wideo z przedstawicielami kancelarii prawnej mających na celu wyjaśnienie komplikacji.
Jeśli otrzymali Państwo takie dokumenty i zastanawiają się, ile będzie kosztować ich tłumaczenie proponujemy skorzystać z FORMULARZA WYCENY lub przesłać skany/zdjęcia dokumentów na adres e-mail: simple@simple.edu.pl. Przyjrzymy się tym dokumentom dokładnie jak niezwłocznie przedstawimy Państwu ofertę. Jeśli tych dokumentów jest wyjątkowo dużo i nie są Państwo pewni które z nich Państwo potrzebują mogą umówić Państwo spotkanie z tłumaczem w naszym biurze w Bytomiu lub w obecnie otwieranych biurach w Gliwicach, Katowicach i w kilku innych miastach na Śląsku.
Kolejnym krokiem w procedurze spadkowej jest otrzymanie tzw. Grant of Representation z sądu spadkowego (tzw. Probate Court). Dokumenty te upoważniają wykonawców do zarządzania masą spadkową. W przypadku dziedziczenia testamentowego, wykonawca testamentu ubiega się o Grant of Probate, w którym to zostaje stwierdzona nie tylko ważność testamentu, ale wykonawca testamentu uzyskuje również prawo do dysponowania majątkiem zgodnie z wolą zmarłego przedstawioną w testamencie. Kolejną czynnością jest złożenie zeznania podatkowego do HM Revenue and Customs (odpowiednik Urzędu Skarbowego) zapłacenie podatku przed otrzymaniem prawa do zarządzania masą spadkową.
Po otrzymaniu dokumentu Grant of Probate zebrane zostają wszystkie elementy masy spadkowej a następnie spłacone wszelkie długi i zobowiązania zmarłego, jak również dodatkowo umieszczone w prasie ogłoszenia poszukujące ewentualnych wierzycieli. Pozostały majątek zostaje rozdysponowany pomiędzy spadkobierców, rozdzielając go zgodnie z zapisem testamentu lub zasadami dziedziczenia ustawowego w przypadku jego braku. W tym momencie kancelaria prawna przesyła do spadkobierców pismo, procedura została już zakończona i określona kwota spadku została przygotowana do przelewu na konto. W tym przypadku najczęściej procedury tych kancelarii wymagają weryfikacji telefonicznej tego przelewu i w tym również możemy Państwu pomóc, tłumacząc rozmowę telefoniczną z działem księgowości wykonawców testamentu.
W momencie dokonania przelewu ostatniej transzy spadku najczęściej kończą się kontakty z kancelarią prawną w Wielkiej Brytanii i konieczność uzyskania tłumaczeń dokumentów na angielski dla kancelarii. Konieczne nadal jest jednak przetłumaczenie przysięgłe dokumentów do polskiego urzędu skarbowego, gdyż mimo opłacania podatku w Wielkiej Brytanii przez wykonawcę testamentu w Polsce ten spadek również podlega opodatkowaniu, lub w przypadku spadkobierców zaliczonych do grupy I – podlega zgłoszeniu do 6 miesięcy od stwierdzenia nabycia spadku. Najczęściej końcowe dokumenty, w tym wyliczenie przygotowane przez kancelarię prawną wystarczają jako dowód otrzymania spadku z zagranicy. Naturalnie, jako że dokumenty te są przeznaczone dla polskiego urzędu skarbowego wymagają tłumaczenia przysięgłego.